Kurumsal kültürün unsurlarını kabaca iki bölüme ayırabiliriz: denizin üzerinde kalan kısım ve denizin altında kalan kısım. Bu şekilde sadeleştirmek genellikle aysberg modeli diye adlandırılan modelle de bilinir. Suyun üzerinde kalan unsurlar kültürün gözlemlediğimiz, yapılar, süreçler, kurumsal standartlar gibi yazılı şirket dokümanlarında yer alan genellikle teknik hususlardır. Bunların değişimi söz konusu olduğu zaman fazla zorlanılmaz. Şirketlerin yaşamı boyunca bu unsurlarda sık sık değişiklikler yapıldığını gözlemlersiniz. Örneğin; logolar, kurumsal renkler, şirkette kullanılan dekorasyon vs. Dış çevredeki değişime paralel olarak bu unsurlarda bazı küçük değişimler yaşanması kaçınılmazdır. Suyun altında kalan kısımlarda ise kültürün görünmeyen ve genellikle yazılı olmayan unsurları yer alır. Bunların en önemlileri; davranışlar, normlar ve değerlerdir. Bunlar sık sık değişmezler. Çoğu şirkette şirketin yaşamı boyunca devam ederler. Bu unsurlar hem görünmez, genellikle hem de yazılı olmadıkları için kurum içinde özellikle yeni katılanlara aktarılmaları zordur. Bu yüzden "yeniler" işlerin nasıl yürüdüğünü öğreninceye kadar bazen kafa göz yararlar. Bundan 20,30 sene önceye kadar kültüre ait hiçbir şey yazılı olmadığı için her şey şirketteki en kıdemli kişilerden öğrenilirdi. Bilgiyi tekellerinde tutan bu kişiler ayrı bir güç sahibiydiler. Bugün eğitimin gelişmesi ve şirketlerde bilginin ve süreçlerin her geçen gün teknoloji tarafından daha fazla kontrol edilmesiyle artık bilge kişilere ihtiyaç kalmadı ancak hala işlerin nasıl yürüdüğünü öğrenmek önemli. İşte bu noktada işe yarayacak iki yöntem var bunlardan biri şirketin hikayeleri diğeri ise olumlu sorgulama diye bilinen teknik. Her iki teknikte şirketteki hikayelerin müştereken paylaşılmasına dayalı değişim yönetimi araçları. Hikayeler ve deneyimlerimiz mutlaka bir başarıya referans vermesi şart değil. Hikayeler ve deneyimlerimiz bir başarısızlığı da referans olarak kullanabilir. Bu tekniklerin günümüzdeki önemi hepimizin yaşadığı pandemi sürecinde olumsuzluklardan ve sorunlardan ziyade çözümlere ve alternatiflere yönelmemizi sağlamaları. Geçmişte benzer zorluklar karşısında ayakta kalmamızı sağlayan güçlü yönlerimiz, yeni bir değişim yolculuğunda rotamızı korumamıza yardımcı olabilirler. Hikayelerinizi küçümsemeyin, onları paylaşın.
